Józefa Dudka uważaliśmy za chłopca dość swobodnego i nie bardzo zrównoważonego, w żadnym przypadku za zdrajcę. Ale dla dobra organizacji  ostrożność z konieczności trzeba było zachować, dlatego Dudka postanowiłem ratować inaczej. Poszedłem do pracodawcy Józefa Dudka, hr Potockiego, i powiedziałem mu, ze nasz wywiad ma pewne dane o przygotowanych przez Niemców wykazów nowych aresztowań, a miedzy innymi na liście jest też i Józef Dudek, który w najbliższych dniach zostanie przez Niemców aresztowany.[…] Gdy zauważyłem, że Potocki poważnie się zastanawia, powiedziałem: "Tu nie można się zastanawiać, bo na to nie ma czasu. Ma pan przecież  swoje majątki w Kieleckiem, radzę niezwłocznie przenieść Dudka do tych majątków, i tym go pan uratuje, a sam będzie miał spokojne sumienie". W tym wypadku hr Potocki posłuchał mojej rady, przeniósł Dudka do majątku Moskorzew, znajdującego się w Kieleckiem. Obaj z Szygułą bardzo się ucieszyliśmy, że udało się nam tak bezboleśnie pokrzyżować plany Schwarzmeierowi, a Maluszyn nadal pozostał bez konfidentów niemieckich. Niestety, Józef Dudek po sześciu miesiącach powrócił do Maluszyna, co mnie mocno zastanowiło i postanowiłem sam rozmówić się z nim. Powiedziałem Dudkowi, że bardzo źle zrobił wracając do Maluszyna. Powinien wiedzieć, że Schwarzmeier jeszcze nigdy nikomu nie przepuścił i nie przepuści. Radziłem mu, ażby czym prędzej uciekał z powrotem do Moskorzewa i w Maluszynie więcej się nie pokazywał! Niestety, Dudek nie posłuchał mojej rady. Po kilku dniach został przez Schwarzmeiera aresztowany i wywieziony do Oświęcimia, skąd już nie wrócił.[…]

I tutaj wypada zaznaczyć, że dla nas trochę dziwna logika niemiecka oddała nam wielkie przysługi. Wynikiem tej logiki czyli zaufaniem Niemców do Piotra Szyguły było to, że zanim przyszedł, do Maluszyna,  był administratorem majątków Niemca, Geyera, w Dąbrowie Zielonej. Niemcy wyszli z założenia, ze jeżeli p. Szyguła był pracownikiem Niemca, bo takim był Geyer z Łodzi, to dlaczego by oni /Niemcy/, nie mieli mieć zaufania do niego, Szyguły. I to było przyczyną, że nawet ten największy bandyta naszego rejonu, Schwarzmeier, Szygule zaufał i zasięgał jego rad. To zaufanie Niemców Szyguła wykorzystał całkowicie dla konspiracji i oddał nam wielkie przysługi. Wielka szkoda, że Piotr Szyguła już nie żyje. Już po zakończeniu wojny zginął od wrażej kuli w województwie katowickim, i to nastąpiło w biały dzień!

Morderca

Zbrodniarz – wachmeister,  zastępca komendanta żandarmerii w Gidlach, [Georg – p.w.] Schwarzmeier, o sadystycznych instynktach i popełnionych przez niego mordach w najbliższej okolicy Maluszyna, niech świadczą następujące fakty:1. W 1943 roku zastrzelił w Rogfach kobietę, Danielę Kowalczyk, amęża zabitej nastraszył, że z nim zroni to samo; 2.Dnia 27 września 1943 r. Schwarzmeier  zamordował  w Łazowie 26-letniego Mariana Wodzisławskiego tylko dlatego, ze miał przepuklinę i niezdoony był do pracy; 3. W dniu 3 listopada 1943 r. ten sam zbrodniarz zastrzelił w Cięzkowiczkach mloda panienkę, Genowefę Koperownę, za rzekome noszenie bandytom żywności do lasu.

Po zastrzeleniu Koperówny, Schwarzmeier poszedl do żony Volksdeutscha- żandarnma i u niej przeprowadził wywiad o zamordowanej. Zapytal tej kobiety, co to za jedna, ta Kopera? Na to pytanie otrzymal odpowiedź, że Genowefa Kopera jest uczcviwą, praqcowitą i spokojną dziewczyna.Wtedy znów zapytał, czy zadaje si ę z bandytami, i czy nosi im jedzenie do lasu? Na to pytanie odpowiedziała, że Koperówna nic takiego nie robi, z nikim się nie zadaje i nikomu jedzenia do lasu nie nosi. Na to Schwarzmeier: To jej szkoda, ale już nie żyje, niech jej urządzą uroczysty pogrzeb!4. Dnia 22 listopada 1943 r. ten sam morderca w Ferdynandowie wymordował całą rodzine Puszczyńskich: męża, Jana Puszczyńskiego, lat 37, zonę Marianne i dwoje małych dzieci (jedno 3-letnie, a drugie kilumiesięczne). Rzekomą przyczyną morderstwa mialo byc jakieś dalekie pochodzenie żony Puszczyńskiego z rodziny niemieckiej. Schwarzmeier parę razy odwiedzał Puszczynską lub wzywał ja do siebie, i kazał jej, ażeby postarała sie o dowody pochodzenia i przyjęła obywatelstwo niemieckie. Puszczyńska odmówiła [...

5. Również 22 listopada 1943 r. Schwarzmeier ze swoją zgrają w Kozimpolu zamordował Ludwika Bussa – członka WRN. Ten bandyta zastał Ludwika Bussa w obejściu gospodarczym, zaprowadził do stodoły i tam przyłożył mu broń do głowy i zastrzelił. Po dokonaniu zbrodni Schwarzmeier poszedł do ojca Ludwika, a mojego wujka, i zaczął mówić: "Jaki z was dobry gospodarz, wy się niczego nie bójcie, bo my was bardzo cenimy i jeśli by Wam kiedyś było czegoś trzeba, to śmiało zwróćcie się do nas, a my wam pomożemy. Ale teraz, kiedy ten bandyta nie żyje, to wyprawcie mu wspaniały pogrzeb!" Do tej chwili wujek nie wiedział, że jego najstarszy syn, Ludwik, został zamordowany. Ludwik Buss już od 1940 r. był na liście podejrzanych, kiedy to łącznik WRN wpadł z prasą i wsypał kilku ludzi, a między innymi Ludwika Bussa.

Te kilka tragicznych przykładów, z wyjątkiem Koziegopola, zostały dokonane na terenie gminy Maluszyn, a przecież ten zbrodniarz wraz ze swoją zgrają dokonał wiele takich zbrodni, wszędzie, gdzie się tylko zjawił, mordował Polaków, a w najlepszym wypadku aresztował i wysyłał do obozów koncentracyjnych. […] Nareszcie przyszedł kres i na niego. W dniu 13 grudnia 1943 r. oddział AK pod dowództwem Alfonsa Kaszy, pseudonim "Alm", zlikwidował Schwarzmeiera. Miało to miejsce na trasie Radomsko – Gidle, pod Pławnem. Przy zabitym Schwarzmeierze znaleziono i zabrano teczkę z donosami i nazwiskami ponad 200 osób, które w przyszłości przeznaczone były do likwidacji.[…]

Aresztowanie w Borzykowie

W marcu 1943 r. pewna grupa partyzancka dokonała skoku na filię "Banku Emisyjnego w Polsce" w Częstochowie. Skoku dokonano w dzień i zabrano dużo pieniędzy ("młynarek"). Grupa ta po wyjściu z banku odjechała samochodem do lasów między Cielętnikami i Borzykową. Niemcy za śladem dojechali do tego lasu i tu im się ślad urwał. Jednak Niemcy podejrzanej miejscowości nie mogli pozostawić bez zemsty, i tym przypadku także musieli wywrzeć zemstę i ślad po sobie zostawić. Przez kilka dni obserwowali Borzykowę przez swoich ludzi i 21 kwietnia 1943 r. wpadli do Borzykowy i aresztowali 4 członków AK: 1. Antoniego Wodzisławskiego; 2. Tadeusza Górnicza; 3. Stefana Górnicza; 4.Franciszka Stypkę. Wszystkich aresztowanych wywieziono do Oświęcimia. Wrócił tylko Stefan Górnicz. Jak na jedna wieś, to była duża wyrwa w naszej organizacji i wielka strata ludzi. Tym samym straciliśmy punkty kontaktowe. W dodatku, Antoni Wodzisławski, był łącznikiem z dowództwem i obsługiwał nie tylko Borzykowę, ale i sąsiednie wsie. Znał kilka osób z kierownictwa. Z tego powodu trzeba było się przyczaić na pewien czas, dopóki się nie wyjaśni, czy nie nastąpiła wsypa. 10 grudnia 1943 r. żandarmi zamordowali w Borzykowie kobietę, Władysławę Stypkę, której męża aresztowano w kwietniu. Tę kobietę zamordowano za rzekome przetrzymywanie partyzantów w swoim domu. Żandarmi kazali Władysławie Stypce wchodzić po drabinie do sąsieka w stodole i podczas wchodzenia zastrzelili ją na ostatnim szczeblu.[...]

Chłopcy

W początkach lipca 1943 r. pięciu chłopców z Maluszyna poszło do partyzantki, do oddziału AK "Marcina". Między nimi był też Głogowski, praktykant ogrodniczy w Maluszynie, syn Głogowskiego, gajowego z woli Życieńskiej. Zaledwie po tygodniu, jak ci chłopcy poszli do lasu, Schwarzmeier wraz ze swoją grupą oprawców przyjeżdża do Maluszyna i prosto poszedł do Piotra Szyguły i mówi mu, że on dobrze wie, że jego, (Szyguły), ogrodnik Głogowski poszedł do bandytów do lasu, a on przyjechał zlikwidować za to rodzinę jego ojca, gajowego z Woli Życieńskiej i rodzinę brata, Bolesława Głogowskiego, gajowego w Budzowie. P . Szyguła szybko zorientował się, jakie niebezpieczeństwo grozi obu rodzinom Głogowskich, bo dobrze wiedział, że ten bandyta zdolny jest do wszystkiego i te dwie rodziny może wymordować. Chcąc tych ludzi ratować, Szyguła wpadł na genialny pomysł. Wpierw zaczął się głośno śmiać i mówi do Schwarzmeiera: A któż to panu naopowiadał takich głupstw? Mój praktykant ogrodniczy, Głogowski, pojechał na dalszą praktykę ogrodniczą do Niemiec. Maluszyński ogród uważał za mały ogródek, i że tutaj  niczego więcej się nie nauczy. Niech pan wstrzyma się z likwidacją niewinnych ludzi i poczeka kilka dni, a przekona się, że ja, Szyguła, mówię prawdę, bo Głogowski przyrzekł, że jak tylko dostanie się do Pracy w ogrodzie, to zaraz napisze. Schwarzmeier dał się wprowadzić postawą Szyguły w błąd i uwierzył mu. Na pewno myślał, że to, co się kilka dni odwlecze, to i tak jemu nie ucieknie. Przyjdzie czas i swoje zrobi. Z zachowania i wypowiedzi Schwarzmeiera wynikało, że ktoś mu doniósł o tym, ze Głogowski poszedł do partyzantki. Całe szczęście, że ten ktoś nie wiedział o pozostałych czterech chłopcach, bo to dopiero by była straszna katastrofa. Czy to był płatny konfident Schwarzmeiera, jeżeli tak, to bardzo głupi, czy też ktoś, kto miał złość osobistą do Głogowskiego, tego nie udało się ustalić, ale długo nas to nurtowało, aż w końcu doszliśmy do wniosku, że to nie była robota konfidenta. Konfident sypnąłby wszystkich pięciu, którzy razem z Głogowskim poszli do lasu. Schwarzmeier odjechał i czekał na list od Głogowskiego. O usunięciu zagrożonych rodzin Głogowskich w tym czasie nie można było nawet myśleć. Ci ludzie  byli potrzebni tam, gdzie są. Oni opiekowali się przechowywana bronią i różnym sprzętem partyzanckim. W ich domach były dobre meliny dla rannych i chorych partyzantów, a także punkty kontaktowe. Zresztą chodziło też o pozyskanie zaufania Schwarzmeiera. Aby ratować zagrożone rodziny Głogowskich, Szyguła musiał dowieść prawdy. Jeszcze tego samego dnia posłał bryczkę po dowódcę oddziału AK i Głogowskiego. Gdy obaj przyjechali, Szyguła powiadomił ich, jak sprawa wygląda i oświadczył, że rodziny Głogowskich trzeba przed tym zbirem ratować, a na to jest jeden, jedyny sposób: Głogowskiego-partyzanta natychmiastowy wyjazd do Niemiec. Dowódca oddziału plan ten zaakceptował, a Głogowski na wyjazd do Niemiec zgodził się bez najmniejszego oporu. Dalsze załatwienie sprawy Szygula wziął na siebie. Zaraz następnego dnia osobiście zawiózł Głogowskiego do Arbeitsamtu w radomsku, tam wyrobił mu skierowanie na wyjazd do Niemiec na praktykę ogrodniczą, i tak się skończyła partyzantka Głogowskiego. Za kilka dni nadeszły listy Od Głogowskiego. Jednym z tych listów Szyguła uspokoił Schwarzmeiera i swój pozycję mocno podbudował, co maiło kolosalne znaczenie w dalszej jego konspiracyjnej działalności. Niemcy nabrali jeszcze większego zaufania do Piotra Szyguły, który to zaufanie dobrze wykorzystał dla organizacji, jak również dla miejscowej ludności. Janina Piekarska, nauczycielka z okresu wojny w Sudzinku, o Piotrze Szygule tak pisze: "Szyguła, bardzo wielki patriota i dobry Polak, b. solidny człowiek. Wielu ludzi ostrzegł przed Niemcami, mnie też ostrzegł, ze Niemcy się mną interesują". Również żona Szyguły mocno była zaangażowana w pracy Ruchu Oporu. Jako aptekarka starała się o potrzebne lekarstwa i wiuelu partyzantom udzielala pomocy. Dzielna kobieta i zacna Polka.

Przypadek

Tao wydarzenie wymaga cofnięcia się czasie i szerszego omówienia, gdyż nie będzie zrozumiałe. Od maja 1942 r. we wsi Mosty przebywał nie zameldowany oficer polski, kpt. Bolesław Chmielowski, który w lecie 1942 r. przeprowadził się do mnie. U mnie Chmielowski mieszkał przez 9 miesięcy, tj. do kwietnia 1943 r., następnie przeprowadził się do mojej sąsiadki Fatygowej, również bez zameldowania. W dniu 20 lipca 1943 r. krawiec, Józef Leśniak, niósł garnitur z czym schwytali go żandarmi. Po zrewidowaniu zapytali, komu niesie ten garnitur. Leśniak odpowiedział, ze temu panu, co mieszka u Fatygowej, ale nazwiska jego nie zna. Żandarmi wraz z Leśniakiem przyszli do Fatygowej, ale Chmielowskiego nie zastali. Za to aresztowali kuzyna i wychowanka Fatygowej, Romana Rutkowskiego, i zabrali płaszcz Chmielowskiego. Otóż Chmielowski poprzedniego dnia pogniewał się z Fatygową i na tę ostatnią  noc już nie przyszedł.

Dziwne są losy ludzkie i dziwne zdarzają się przypadki. Roman Rutkowski był pracownikiem gminy i żandarmi nic mu nie mogli zarzucić, ale to nic nie pomogło, i tak go wywieźli do Niemiec, do kopalni soli potasowej. Od tego dnia  nad Stanisławą Fatygową zawisły czarne chmury, podobnie i nade mną, bo Rutkowski musiał powiedzieć Niemcom, gdzie Chmielowski poprzednio mieszkał. Tym samym Niemcy na mnie polowali, a kiedy dobrali się do mnie, z ich rąk wyratował mnie Piotr Szyguła, który potrafił przekonać Schwarzmeiera, że ja za przetrzymywanie Chmielowskiego nie ponoszę winy, gdyż o pobycie Chmielowskiego na terenie gminy Maluszyn dobrze wiedział burgemeister. Pierwszego sierpnia 1943 r. Schwarzmeier zwolnił mnie, ale najpierw zażądał, abym śledził za Chmielowskim, i jak dowiem się, gdzie on przebywa, mam zaraz donieść mu o tym, tylko jemu, bo do polskiej policji nie ma zaufania. Odpowiedziałem na to Schwarzmeierowi, ze za te wszystkie kłopoty sam chcę się na Chmielowskim zemścić, i jeżeli tylko się dowiem, gdzie przebywa, to chętnie doniosę.

Kiedy wieczorem, pierwszego sierpnia wróciłem, w domu zastałem trzy listy napisane przez Chmielowskiego – jeden przeznaczony był dla mnie, drugi dla miejscowego księdza proboszcza, a trzeci dla matki Chmielowskiego. W liście pisanym do mnie, Chmielowski najpierw przepraszał za wszystkie przykrości, jakie spotkały Romana Rutkowskiego i mnie, i prosił o wybaczenie mu tego, gdyż to wszystko co wynikło, niezależne było od niego, a spowodował głupi przypadek. Następnie prosił o doręczenie adresatom listów pozostałych, z tym, ze list przeznaczony dla jego matki miałem dopiero przesłać po skończonej wojnie. Na zakończenie jeszcze raz mnie przeprasza, bo obawia się, że już więcej się nie zobaczymy, bo popełni samobójstwo. Następnego dnia zaraz z rana osobiście doręczyłem list księdzu proboszczowi, Poray-Kobielskiemu, jako dla niego przeznaczony. Po otwarciu koperty okazało się, że oprócz listu, było w niej jeszcze 30 zł (młynarek). Z powodu słabego wzroku księdza proboszcza ten list ja przeczytałem. List ten był jakby częściową spowiedzią Bolesława Chmielowskiego. Najpierw zaznaczył, ze poczuwa się do winy za zaaresztowanie Romana Rutkowskiego i Konstantego Wodzisławskiego i uważa, że to nastąpiło z jego przyczyny, nad czym bardzo ubolewa, ale sam znalazł się w takich warunkach, że nic nikomu pomóc nie może, a w dodatku czuje się wyczerpany fizycznie i nerwowo. Jednocześnie prosił księdza proboszcza o przyjęcie tego skromnego datku i odprawienie Mszy św. za jego duszę. Po skończeniu czytania tego listu, ksiądz proboszcz rozpłakał się i zapytał mnie, jak ma postąpić, bo za samobójców Mszy św. odprawiać mu nie wolno! Odpowiedziałem, żeby Mszę św. odprawił na intencję, by Bolesław Chmielowski wojnę szczęśliwie przeżył. Moje argumenty przekonały księdza i bardzo się z tego ucieszył. Następnego dnia Mszę św. dla Bolesława Chmielowskiego odprawił, na której i ja byłem. Jeszcze tego samego dnia, 2 sierpnia 1943 r., po południu Bolesław Chmielowski przysłał do mnie 14-letniego Zdzicha Kulczyckiego o pomoc znalezienia nowego, bezpiecznego lokum – meliny. Tego samego dnia ulokowaliśmy Chmielowskiego na melinie u Antoniego Musiała, pseudonim "Zaklika", członka AK w Sudzinka. U Antoniego Musiała Chmielowski przebywał do listopada 1943 r., a w listopadzie wstąpił do partyzantki AK, oddziału "Marcina" pod pseudonimem "Luboń".

[…] Ostatnio z Chmielowskim spotkałem się u Musiała w poniedziałek. Podczas tego spotkania Chmielowski powiedział mi, że w środę idzie do partyzantki. W piątek tego samego tygodnia wpada do mnie Schwarzmeier i pyta, gdzie jest ten bandyta Chmielowski? Na to pytanie podszedłem do Schwarzmeiera i powiedziałem: wierzcie mi, ze nie wiem gdzie on jest, bo gdybym wiedział, to zaraz bym Wam doniósł. Ja wiem, że Zycie moje zależy od Was i dlatego wszystko robiłem, ażeby Chmielowskiego wyśledzić, jednak do tego czasu nie udało mi się niczego dowiedzieć! Schwarzmeier na to: Ja wam wierzę, bo Chmielowski poszedł do bandytów! Skąd Schwarzmeier dowiedział się, że Chmielowski poszedł do partyzantki, tego ustalić nam się nie dało. Mieliśmy pewne podejrzenia na jedną kobietę, ale skończyło się tylko na podejrzeniach. Początkowo sadziłem, że wymagania Schwarzmeiera ograniczą się tylko do poszukiwań Chmielowskiego, bo kiedy wzywał mnie do siebie, zawsze pytał tylko o Chmielowskiego.  Aż gdy nie pamiętam już po raz który wezwał mnie na posterunek do Gidel,[…] tak jakby jakoś przypadkowo, bez celu, niby od niechcenia, zaczął mnie wypytywać o moich sąsiadów, a zwłaszcza o dwóch, których nazwisk szukał w swoich notesach. Od razu się zorietowałem, ze chodzi tu o Mariana Paluszyńskiego i Władysława Szałowskiego, ale nadal udawałem, że nie wiem i zażądałem podanie mi nazwisk tych osób, które go interesują. Na moje szczęście nazwisk tych nie znalazł,, ale powiedział mi, że jak je znajdzie, to do mnie przyjedzie. W międzyczasie oprowadził mnie po kilku biurach i wszędzie szukał tych nazwisk. Wtedy zauważyłem, że ten bandyta ma zapisanych setki różnych nazwisk. Po powrocie do Maluszyna złożyłem odpowiedni meldunek z zaznaczenie , że w razie likwidacji S chwarzmeiera koniecznie trzeba zabrać jego notesy. I to się potwierdziło. Kiedy w dniu 13 grudnia 1943 r. Schwarzmeiera zlikwidowano, w zabranych notesach było ponad 200 nazwisk Polaków przewidzianych do likwidacji.[…]