Powstanie Styczniowe 1863-1864 było kolejnym zrywem niepodległościowym Polaków, pozostających pod jarzmem rosyjskiego zaborcy. Wybuchło w Warszawie w nocy z 22/23 stycznia 1863 r. i swoim zasięgiem miało obiąć zimie polskie ze wszystkich trzech zaborów. Największe walki toczyły się w okolicach Warszawy, Kielc, Radomia oraz na Litwie i Wołyniu, ale echa tego zrywu docierały także do prowincjonalnego Maluszyna, głównie za sprawą Aleksandra Ostrowskiego, ziemianina i polityka, dziedzica dóbr maluszyńskich. Poprzez dwór wieść o wybuchu powstania rozeszła się po ościennych warstwach społeczeństwa pracującego w dobrach Ostrowskich, głównie robotników fabrycznych w Silniczce oraz chłopów, którzy w powstaniu upatrywali nadziei polepszenia swej doli. W ten sposób tragiczne wydarzenia pociągnęły do walki z rosyjskim zaborcom kilkunastu mieszkańców dawnej gminy Maluszyn. Wśród nich powstańców spoczywających na cmentarzu w Maluszynie: Aleksandra PEŁCZYŃSKIEGO, Michała FATYGĘ, Karola MILDE i Pawła NODZYŃSKIEGO. Lista powstańców jest znacznie dłuższa, a ujawnił ją Ignacy Jezierski (1900-1944) w książce ?Gmina Maluszyn w 1935 roku? /Do druku przygotował Łukasz S. Kopera?, Włoszczowa 2014/. Większość powstańców 1863 r. powróciła do rodzinnych domów, kilku zostało straconych, los innych pozostał nieznany. Z tego grona kilka wiadomości możemy podać o powstańcach, których groby ocalały na cmentarzu parafialnym w Maluszynie, choć wawrzyny na nich umieszczone ? jak głosi poeta ? więdną. Aleksander PEŁCZYŃSKI s. Michała i Izabeli z Matkowskich, zm. w Silniczce 20 lipca 1891 r. przeżywszy lat 59, jako dyrektor fabryki cukru. Aleksander Pełczyński, prawdopodobnie tożsamy z Aleksandrem Żyszczyńskim /Łuszczyńskim/ w książce I. Jezierskiego, został aresztowany za udział w powstaniu i osadzony w więzieniu w Piotrkowie Trybunalskim. Zwolniony w czerwcu 1864 r. za kontrybucją 50 rosyjskich rubli srebrnych. Po powrocie do Maluszyna szczególny dozór policyjny miała objąć nad nim gmina Maluszyn. Michał FATYGA s. Kazimierza i Elżbiety z Zagórów, zm. w Maluszynie 21 grudnia 1927 r. przeżywszy lat 82, jako weteran 1863 r. Na jego grobie widnieje symboliczny wieniec wawrzynu chwały i bohaterstwa. Paweł NODZYŃSKI, kamerdyner i faktor Aleksandra Ostrowskiego, najprawdopodobniej spoczywa w grobie ze swoją żoną Józefą z Wójcickich Nodzyńską, zm. w Maluszynie 31 maja 1891 r. przeżywszy lat 60, jako małżonka powstańca styczniowego. Na jej grobie umieszczono symboliczny wieniec wawrzynu.

CZEŚĆ I CHWAŁA BOHATEROM!